Değerli EAF Duyuru Listesi Üyesi / Dear ERF email list member,

EAF Araştırma Notları Serisi

Sumru Öz tarafından hazırlanan “2023 Nobel Ekonomi Ödülü ve Kadınların Çalışma Hayatındaki Yeri” başlıklı EAF Araştırma Notu No. 23-04 yayımlanmıştır.

2023 Nobel Ekonomi Ödülü, işgücü piyasasındaki toplumsal cinsiyet farklılıklarının temel dinamiklerini ortaya çıkaran çalışmaları için Harvard Üniversitesi profesörü Claudia Goldin’e verildi. İsveç Kraliyet Akademisi’nin basın bülteninde Goldin’in yüzyıllar boyunca kadınların gelirlerinde ve işgücüne katılımlarındaki değişim üzerine ilk kapsamlı açıklamayı getirdiği belirtiliyor. Goldin’in ABD arşivlerinden derlediği 200 yıllık verilere dayanan çalışmaları, yalnızca ekonomik kalkınma ve kadınların işgücüne katılımı arasında neden U şeklinde bir ilişki olduğunu açıklamakla kalmıyor, hâlen devam eden cinsiyete dayalı ücret ayrımcılığının neden kaynaklandığını da ortaya çıkarıyor. Goldin’in makalelerinden hareketle dünyada ve Türkiye’de kadınların çalışma hayatındaki güncel durumunu ele alan bu araştırma notu, Goldin’in ekonomik kalkınma ve kadınların işgücüne katılımı arasında U şeklinde olan ilişkinin yalnızca bir ülkenin kendi tarihsel kalkınma sürecinde değil, belli bir yıl için kalkınmanın farklı aşamalarında bulunan ülkeler arasında yapılan bir karşılaştırmada da görülebileceği tezinin günümüzde de geçerli olduğunu gösteriyor. Özetle, kalkınma sürecinin başlangıcında genellikle ücretsiz aile işçisi olarak tarımsal üretimde yoğun olarak çalışan kadınların, sanayileşmeyle birlikte sosyal damgalama ve uzun çalışma saatleri nedeniyle düşen iş gücüne katılımının, eğitim düzeylerinin artması ve sosyal damgalamadan muaf hizmetler sektöründe çalışma imkânı bulmalarıyla artışa geçmesi, iş gücüne katılımlarının U şeklinde olmasını açıklıyor. ABD’de 1800’lerde başlayan ve yüzyıldan fazla zaman alan bu sürecin önemli bir bölümünün Türkiye özelinde son 30 yılda gerçekleşmesinde ilk 15 yılda hızlı şehirleşme nedeniyle tarımda çalışan kadın nüfusun hızla azalması, son 15 yılda ise kadınların eğitim düzeyinin hızla artması önemli rol oynamış gibi görünüyor. Ancak ülkeler arası karşılaştırmaya göre Türkiye’nin sahip olduğu gelir düzeyinde kadın işgücü oranının yüzde 50 civarında olmasının beklendiğini göz önüne aldığımızda daha gidecek çok yol olduğu ortaya çıkıyor. Lise ve üstü eğitime sahip kadınların oranı ile istihdam ve işgücüne katılım oranları arasındaki makasın 2018’den itibaren açılması, Türkiye ekonomisinin son beş yılda eğitimli kadınlara yeterince iş imkânı sağlayamadığına ve 2007-2017 arasındaki hızlı ilerlemenin sürdürülemediğine işaret ediyor.

Bütün yayınlara EAF web sitesinden ulaşabilirsiniz.

ERF Research Note Series

Research Note No. 23-04 prepared Sumru Oz titled “The 2023 Nobel Prize in the Economic Sciences and Women’s Labour Market Participation” (in Turkish) is published.

All publications are accessible through ERF website.