Değerli EAF Duyuru Listesi Üyesi / Dear ERF email list member,

EAF Araştırma Notları Serisi

Sumru Öz tarafından hazırlanan “Kur baskısı karşısında sermaye kontrolleri işe yarar mı?” başlıklı EAF Araştırma Notu No. 22-03 yayımlanmıştır.

Türkiye’de yaklaşık bir yıldır sermaye kontrolü kapsamına giren uygulamalar yaygınlaştı. Bu durum klasik bir ekonomi politikası açmazı olan sermaye akımlarının serbest olduğu bir ekonomide aynı anda döviz kurunun ve faizlerin kontrol edilemeyeceği gerçeğinden kaynaklanıyor. Ekonomi yönetimi bir yandan politika faizini düşürürken diğer yandan sermaye kontrolleri uygulayarak döviz kurlarındaki yükselişi önlemeye çalışıyor. Türkiye gibi sermaye akımlarının normalde serbest olduğu ülkeler, finansal krizler sırasında büyük ölçüde yurt dışı kaynaklı spekülatif atakların yarattığı kur baskısına karşı 1992’de İspanya, 1997-98’de Tayland ve 1998-99 yıllarında Malezya’da olduğu gibi sermaye kontrolleri getirmiştir. Türkiye’de ise döviz kurlarındaki hızlı artışı tetikleyen yurt dışı kaynaklı spekülatif bir atak değil, 2021 Eylül’ünde yüzde 19,6 gibi dünya ölçülerine göre çok yüksek bir yıllık enflasyon varken yüzde 19 olan politika faizinin düşürülmeye başlaması ile yerli tasarruf sahiplerinin dövize yönelmesi oldu. Bu araştırma notu, sermaye kontrollerinin işe yarayıp yaramayacağını, bu açıdan Asya finans krizi sırasındaki uygulamaları başarısız olan Tayland ve başarılı kabul edilen Malezya örneğinden yola çıkarak ele alıyor. Sermaye kontrollerinin Tayland’daki gibi ekonomideki dengesizlikleri (yüksek enflasyon ortamında dolara endeksli döviz kuru) sürdürebilmek için getirildiğinde işe yaramadığı anlaşılıyor. Malezya’daki gibi ekonomideki sorunları ortadan kaldırmayı hedefleyen reformlar için zaman kazanmak amacıyla getirilen bütüncül, kaçış yollarını kapatacak şekilde güçlendirilmiş ve geçici olduğu net bir şekilde açıklanmış sermaye kontrolleri ise işe yarayabiliyor. Türkiye’de yüksek enflasyon ortamında faiz indirimlerini sürdürebilmek için 2021 sonundan bugüne kadar genellikle dövize yönelişin arttığı zamanlarda başlatılan münferit uygulamalar ise Malezya’daki bütüncül politikadan çok Tayland’daki sermaye kontrollerini andırıyor ve uzun vadede işe yaraması zor görünüyor.

Bütün yayınlara EAF web sitesinden ulaşabilirsiniz.

ERF Research Note Series

Research Note No. 22-03 prepared Sumru Oz titled “Do capital controls work in case of currency attacks?” (in Turkish) is published.

All publications are accessible through ERF website.