Değerli EAF Duyuru Listesi Üyesi / Dear ERF email list member,

EAF Araştırma Notları Serisi

Sumru Öz tarafından hazırlanan “Brezilya’da Makroekonomi Politikalarının Enflasyona Etkisi” başlıklı EAF Araştırma Notu No. 23-03 yayımlanmıştır.

Arjantin’in aksine enflasyonu kalıcı olarak düşürmeyi ve Şili gibi 25 yıldır tek hanede tutmayı başaran bir başka ülke de Brezilya. 1990’lardan bu yana Brezilya’da uygulanan makroekonomi politikalarının enflasyonu nasıl etkilediğini araştıran bu çalışma, Şili’den farklı olarak bazı dönemlerde fiyat istikrarına öncelik veren politikalardan sapan ve enflasyonu genellikle dünya ortalamasının üzerinde seyreden Brezilya deneyiminin seçim sonrası yeniden enflasyonu düşürmeye çalışan Türkiye için dersler içerdiğini savunuyor. Brezilya, 10 yıl boyunca hiperenflasyonla mücadele ettikten sonra nihayet 1990’ların ortasında sabit döviz kuru rejimi ile enflasyonu dört yılda dünya ortalamasına indirmeyi başardı. Bu rejimin yan etkisi olan yüksek cari işlemler açığı yanında bütçe de 1998 yılını yüzde 8 açıkla kapatınca kırılganlık arttı ve kur krizi patladı. 1999 ortalarında hükümet enflasyon hedeflemesi rejimine geçtiğini ilan etti. Ancak Şili deneyiminden farklı olarak Brezilya’da enflasyon ataleti kırılamadı ve enflasyon genellikle dünya ortalamasının üzerinde seyretti. Şili’de uygulanan dezenflasyon programının ataleti kırabilmesi, enflasyon hedeflerinin merkez bankasının enflasyon tahminine yakın ancak her yıl bir önceki yıldan daha düşük belirlenmesi ile mümkün olmuştu. Bu sayede geçmişe dönük fiyat endekslemesi enflasyonun düşmesine engel olmadığı gibi hedefin tutturulmasını da kolaylaştırdı. Şili Merkez Bankası’nın uzun bir süre boyunca her yıl hedefi tutturması, para politikasına olan güveni artırarak enflasyon ataletinin tamamen kırılmasını sağladı. 2001-2006 döneminde Şili deneyimine benzer şekilde enflasyon hedeflerine ulaşılmasını sağlayan makroekonomi politikaları izleyen Türkiye’de özellikle 2017 yılından sonra Kredi Garanti Fonu’nun kapsamının genişletilmesi, Eylül 2021-Şubat 2023 dönemindeki faiz indirimleri gibi uygulamalar, Brezilya’nın 2011’de yavaşlayan büyümeyi canlandırmak için başlattığı “Yeni Ekonomi Matrisi”ne benziyor. Genişlemeci para politikaları, belli sektörlere yönelik sübvansiyonlar, vergi teşvikleri, fiyat kontrolleri ve kamu bankaları aracılığıyla sağlanan kredi artışlarıyla büyüme, iç talep artışı sayesinde 3 yıl daha sürdürülebildiyse de neden olduğu iç ve dış açıklar, 2014 yılında Brezilya tarihinin en uzun süreli ekonomik durgunluğuna yol açtı ve kişi başı gelir 2011’deki seviyesine henüz ulaşmadı. Şili ve Brezilya’nın enflasyon deneyimleri arasındaki karşılaştırma, heterodoks politikalardan vazgeçip ortodoks makroekonomik politikalara geri dönen Türkiye’de, enflasyon ataleti kırılıncaya kadar sabırlı olunması gerektiğine işaret ediyor. Zira benzer yapısal özelliklere sahip bu iki ekonominin performansı, istikrarlı bir büyüme için enflasyonun tek haneli olmasının yeterli olmadığını, Şili’deki gibi dünya ortalaması civarına indirilmesi gerektiğini gösteriyor.

Bütün yayınlara EAF web sitesinden ulaşabilirsiniz.

ERF Research Note Series

Research Note No. 23-03 prepared Sumru Oz titled “The effects of Macroeconomic Policies on Inflation in Brazil” (in Turkish) is published.

All publications are accessible through ERF website.